„Za życia skłóceni,
Śmiercią pogodzeni,
Razem złożyli tu kości”

Dziś tworzą Szlak Cmentarzy Wojskowych z I Wojny Światowej. Są na tej trasie cmentarze i cmentarzyki wiosek gminy Gorlice: Kobylanki, Stróżówki, Ropicy Polskiej, Szymbarku, Zagórzan.


Prezentujemy 12 cmentarzy wojennych z terenu gminy Gorlice:

Cmentarz nr 73 – Szymbark - Łęgi

Cmentarz położony obok parku folwarcznego na Łęgach w Szymbarku. Projektował Hans Mayr. Cmentarz na planie kwadratu, otoczony niskim, betonowym murem. Wewnątrz wysoki drewniany krzyż centralny z półkolistym, blaszanym nakryciem. Groby ziemne w układzie rzędowym, w których pochowano 16 żołnierzy armii austriacko – węgierskiej i 21 niemieckiej.

Cmentarz nr 74 - Szymbark

Projektował Hans Mayr. Jest to kwatera wydzielona z cmentarza parafialnego rurami rozciągniętymi pomiędzy odcinkami betonowego muru. Od zachodu i północy cmentarz jest ogrodzony pełnym murem. Zwraca uwagę wysoki krzyż pomnikowy oraz oryginalna żelazna, jednoskrzydłowa bramka wejściowa. Groby ziemne w układzie rzędowym nieregularnym z krzyżami żeliwnymi na betonowych cokolikach. Na cmentarzu powstałym po walkach w 1914 i 1915 r. na pozycji szymbarskiej broniącej podejść do Gorlic od zachodu, spoczywa 45 żołnierzy armii austro – węgierskiej, 28 żołnierzy armii niemieckiej i 5 żołnierzy armii rosyjskiej.

Cmentarz nr 75 - Szymbark

Obiekt leży przy samej drodze Gorlice – Nowy Sącz. Projektował Hans Mayr. Pochowano na nim 28 żołnierzy austro - węgierskich i 4 rosyjskich. Centralnym elementem cmentarza jest prosty krzyż z belek stojący obok pomnikowej lipy. Mur z ciosanych kamieni otacza półkolem drzewo, schodząc następnie w dół, równolegle do obniżającej się skarpy otaczającej cmentarz. Nagrobki o jednolitej formie, żeliwnych krzyży z okrągłymi tarczami na skrzyżowaniu ramion, ustawione na niskich, betonowych cokolikach.

Cmentarz nr 86 - Ropica Polska

Projektant Hans Mayr zlokalizował go na wysokiej skarpie, widocznej z drogi Nowy Sącz - Gorlice. Pochowano na nim 61 żołnierzy armii austro – węgierskiej i 8 rosyjskiej. Dzięki brakowi zabudowy przed cmentarzem zachował się jego pierwotny charakter - obiektu widocznego z daleka i zaakcentowanego wysokim betonowym krzyżem widocznym na tle nieba. Ogrodzony pełnym murem betonowym z wyjątkiem części wejściowej zamkniętej żelaznym płotem z furtką. Układ grobów rzędowy nieregularny, z żeliwnymi krzyżami na betonowych cokolikach.


Na terenie wsi Stróżówka, wzdłuż drogi Gorlice – Moszczenica znajduje się pięć cmentarzy wojskowych: cztery na zachód (pozycje sprzymierzonych), a jeden na wschód od tej drogi (okopy Rosjan). Należą one do tzw. „Gniazda” nr III. Wszystkie cmentarze projektował Hans Mayr.

Cmentarz nr 93 – Stróżówka

Cmentarz nr 93 położony jest po lewej stronie jadąc drogą Gorlice – Moszczenica. Na cmentarzu tym pochowano 37 żołnierzy armii austro - węgierskiej, 10 niemieckiej i 9 rosyjskiej. Obiekt ten wyróżnia łukowato sklepiona brama wyodrębniona z przedniej części muru z metalową bramką i zwieńczona kutym, oryginalnym krzyżem. W środku wysoki, drewniany, półkoliście zadaszony krzyż. Cmentarz ogrodzony pełnym murem kamiennym.

Cmentarz nr 94 - Stróżówka

Na cmentarzu tym pochowano 43 żołnierzy armii austro - węgierskiej i 7 rosyjskiej. Cmentarz położony najwyżej na wznoszącym się czole wzgórza, z obniżającymi się schodkowo murami i wznoszącą się z obu stron ku środkowi tylną ścianą. Na jej tle ustawiony wysoki drewniany krzyż z półkolistym blaszanym nakryciem. Mogiły ziemne w układzie rzędowym, nieregularnym z krzyżami żeliwnymi.

Cmentarz nr 95 - Stróżówka

Położony jest bezpośrednio przy drodze Gorlice – Moszczenica, w przysiółku Garbacz. Na cmentarzu pochowanych jest 22 żołnierzy armii austro - węgierskiej, 43 niemieckiej i 28 rosyjskiej. Ogrodzony od wschodu niskim płotem z żelaznych sztachet. Tylna ściana została podwyższona w środkowej części, tworząc zwieńczony kamiennym krzyżem szczyt. Na mogiłach żeliwne krzyże i betonowe stele z tablicami inskrypcyjnymi.

Cmentarz nr 96 - Stróżówka

Na cmentarzu, który przylega do małego lasku, pochowano 24 żołnierzy armii austro - węgierskiej i 6 rosyjskiej. Ogrodzony kamiennym murem z niskimi kamiennymi słupami, połączonymi żelaznymi sztachetami. Tutaj też, tak jak na wszystkich cmentarzach w Stróżówce, znajduje się charakterystyczny dla III Okręgu, duży, półkoliście zadaszony drewniany krzyż.

Cmentarz nr 97 - Stróżówka

W grobach zbiorowych nakrytych oryginalnymi kamiennymi kopcami zwieńczonymi betonowymi stelami z żeliwnymi płytami z nazwiskami poległych spoczywa 241 żołnierzy armii niemieckiej, 37 armii austro - węgierskiej i 65 rosyjskiej poległych w maju 1915 r. na głównej linii frontu. Głównym elementem architektonicznym jest kamienne wejście na cmentarz, zbudowane w formie bramy z prostokątnym prześwitem w murze. Mury wraz z bramą tworzą niewielki dziedziniec, na którym ustawiono wysoki, drewniany krzyż.

Cmentarz nr 99 - Kobylanka

Obiekt zaprojektował Hans Mayr. Położony przy drodze Zagórzany – Kobylanka, w pobliżu dawnego dworu, do którego należała kaplica, stanowiąca główny element kompozycji cmentarza. Wznosi się ona wśród koron drzew otoczona niskim ceglanym cokołem z kratą z żelaznych sztab. Przed tą kapliczką uszeregowano 4 zbiorowe mogiły 22 niemieckich żołnierzy. Oś kompozycyjna cmentarza dostosowana do wejścia do kaplicy. Wejście główne tworzy murowany, skośnie zadaszony portal z lekko łukowatym otworem metalowej furty. Na mogiłach betonowe stele z żeliwnymi tablicami inskrypcyjnymi.

Cmentarz nr 100 - Kobylanka

Obiekt położony w sąsiedztwie dawnych okopów, zaprojektowany przez Hansa Mayra kryje prochy 74 żołnierzy armii rosyjskiej. Otacza go betonowa balustrada. Element centralny stanowi żeliwny, wysoki krzyż. Wejście ujęte w masywne betonowe słupy nakryte żelbetową płytą z ozdobnym metalowym krzyżykiem. Nagrobki tworzą betonowe stele zwieńczone krzyżykami ze stalowych płaskowników. W obrębie cmentarza rosną pomnikowe dęby, włączone do kompozycji przestrzennej.

Cmentarz nr 125 - Zagórzany

Cmentarz należy do IV Okręgu – Łużna, projektował Anton Műller. Pochowano na nim 9 żołnierzy armii austro - węgierskiej, 32 niemieckiej i 149 rosyjskiej. Cmentarz rozciąga się na wąskim siodle zalesionego, górskiego grzbietu wychodzącego ku dolinie. Ogrodzony kamiennym murem z bramą z żelaznymi wrotami. Prosta aleja prowadzi do wysokiego, czworobocznego obelisku z ciosanego kamienia, z czterema krzyżami wyraziście wkomponowanymi w płaszczyzny. Nagrobki tworzą niskie betonowe stele z żeliwnymi krzyżami i tabliczkami inskrypcyjnymi.